Miljoenen kinderen aan het werk in de katoenindustrie

Dat er kinderarbeid plaatsvindt in de kledingindustrie is – helaas – geen nieuws. In alle belangrijke katoenproducerende landen (China, India, Pakistan, Brazilië, Oezbekistan en Turkije) zou kinderarbeid voorkomen, met name bij de pluk van het zogenoemde witte goud. Recent zijn reportages gemaakt die weer eens de schrijnende situatie in beeld brengen.

Bij de teelt en de eerste verwerking van katoen in de Indiase stad Guarat wordt veel gebruik gemaakt van kinderarbeid, onthulde de BBC. De omroep trof op de katoenvelden vrouwen en meisjes aan van soms 10 of 11 jaar oud.

Lokale vakbonden schatten dat er in katoenindustrie in India een half miljoen kinderen werken. Maar liefst een derde van het totale aantal werknemers zou jonger dan zestien zijn, ook al is het volgens de wet verboden dat kinderen onder de zestien werken.

De BBC concludeert op basis van het onderzoek in India dat modebedrijven vaak wel kijken naar de arbeidsomstandigheden in fabrieken waar katoen wordt gesponnen en waar kleding in elkaar wordt gezet. Maar misstanden bij de teelt en eerste verwerking van de ruwe katoen blijven vaak buiten beeld.

Overigens ontdekte de Duitse omroep ARD tijdens een reportage in Bangladesh dat zich ook onder naaisters in kledingfabrieken de nodige kinderen bevinden. In een fabriek die als toeleverancier is betrokken bij de productie van H&M’tjes, ziet de ARD een meisje van 12 dat 16 uur per dag werkt. Ze woont met haar familie in volslagen armoede in de nabijgelegen slum.

De ARD concludeert dat de jeans van H&M, in vergelijking met de spijkerbroeken van drie andere prijsvechters, van redelijke kwaliteit en uiterst goedkoop zijn. En dat is wel een erg wrange conclusie na het zien van alle ellende in de productieketen.

Minder katoen

In 2012 en 2013 zal er minder katoen worden geproduceerd dan in de afgelopen twee jaar. Dat maakte de International Cotton Advisory Committee in december 2011 bekend. De reden? De afgelopen zijn steeds meer boeren begonnen met katoenteelt, omdat de katoenprijzen alsmaar stegen. Nu de prijzen door het groeiende aanbod stagneren, haken er ook weer producenten af.

De daling in de katoenproductie zal vooral zichtbaar worden in de twee grootste productielanden, verwacht de ICAC: China en India. In bijvoorbeeld Oezbekistan, de Verenigde Staten en Australië wordt geen daling voorzien.

In november 2011 werd voor het eerst een significante daling van de katoenprijzen gesignaleerd. Eerder dat jaar werd nog een recordprijs genoteerd.

Katoen is, ondanks de voorspelde productiekrimp, voorlopig nog altijd het meest gebruikte materiaal in de mode-industrie. De hoge katoenprijzen hebben het gebruik van biokatoen enigszins verminderd, maar dat kan positieve effecten hebben op het gebruik van bijvoorbeeld gerecycled polyester. En dat is goed voor verduurzaming van de modesector, want katoen behoort tot de meest milieu-onvriendelijke textielstoffen.

Boycot van kinderarbeid in katoen

Meer dan zestig modebedrijven en winkelketens hebben aangekondigd katoen te boycotten die door kinderen in Oezbekistan wordt geplukt. Onder andere Adidas, Burberry, H&M, C&A, Walmart, Target, en Levi’s doen mee aan de actie.

In Oezbekistan worden volgens onderzoek jaarlijks twee miljoen kinderen gedurende twee tot drie maanden ingezet voor de katoenpluk. De kinderen, die soms niet ouder zijn dan zeven jaar, werken tien uur per dag. Ze worden vanuit hun huizen naar plantages vervoerd, waar ze maandenlang onder erbarmelijke omstandigheden werken en wonen. Ze worden blootgesteld aan giftige pesticiden en worden gedwongen een dagelijks quotum te halen.

De boycot van Oezbekistan kan grote effecten hebben op de textielindustrie. De voormalige Russische staat is een van de grootste katoenproducenten ter wereld.

Een vakantiebaantje als katoenplukker?

In Oezbekistan worden jaarlijks honderdduizenden kinderen gedwongen om katoen te plukken. Dat meldt de Environmental Justice Foundation (EJF) op basis van eigen onderzoek in de voormalige Russische deelstaat. In 2009 werkten naar schatting een miljoen kinderen in de oogsttijd op de katoenvelden. Gedurende twee maanden slapen ze in onhygiënische barakken, krijgen ze nauwelijks eten, verdienen ze vrijwel niets en lopen ze ernstige gezondheidsrisico’s.

De titel van het rapport waarmee de EJF aandacht vraagt voor de situatie in Oezbekistan vat de problematiek goed samen: Slave Nation. Het meest trieste nieuws is misschien wel dat de EJF al jarenlang dezelfde misstanden signaleert. De situatie voor jonge katoenplukkers is er sinds onderzoeken uit 2006 en 2008 niet beter op geworden. En dat terwijl een aantal grote afnemers, zoals Tesco, Walmart en C&A, hebben aangegeven de katoen uit Oezbekistan te boycotten.

Voor consumenten is het lastig om na te gaan of hun kleding gemaakt is van ‘foute’ katoen. Op het label in het kledingstuk zal je het woord Oezbekistan namelijk niet snel tegenkomen. De katoen die daar door kinderhanden wordt geplukt, wordt namelijk in een ander (ontwikkelings)land verwerkt tot stof en vervolgens vermaakt tot kleding. Ook achter het label ‘made in Turkey’ of ‘made in India’ kan daarom Oezbeekse slavenarbeid schuilgaan.